مشاوره زوج بر اساس اصول آزمایشگاه عشق جان گاتمن
جان گاتمن (John Gottman)، از برجستهترین و معتبرترین پژوهشگران در حوزه زوجدرمانی، طی بیش از چهار دهه تحقیق و مشاهده دقیق روابط زوجها در فضایی علمی موسوم به «آزمایشگاه عشق» (Love Lab)، به مجموعهای از اصول کاربردی دست یافته است. این اصول، بر پایهی شواهد تجربی، برای حفظ، بهبود و بازسازی روابط زناشویی طراحی شدهاند.
در جلسات مشاوره زوج درمانی، این اصول هفتگانه بهعنوان چارچوبی مؤثر برای تقویت پیوند عاطفی، مدیریت تعارضها و ساختن رابطهای سالم و پایدار بهکار گرفته میشوند.


دکتر مرجان فرامرزی: متخصص روانشناسی و فوق دکترای اختلالات روان تنی از آلمان
من دکتر مرجان فرامرزی هستم، روانشناس و همراهی که قراره کنارت باشه تا مسیر رشد و آرامشتو باهم پیدا کنیم. سالهاست در زمینه هایی مثل: درمان اضطراب، و افسردگی و شکست های عاطفی و روابط بین والدین و نوجوانانشون کار میکنم و خوب میدونم که برداشتن اولین قدم برای صحبت با یه روانشناس، گاهی چقدر میتونه سخت و حتی ترسناک باشه.
اما همین که اینجایی، یعنی یک قدم مهم رو برداشتی.گاهی از من میپرسند جرا شما هم نوجوان کار میکنی هم زوج خب جوابش ساده است چون خیلی از اوقات مشکلات نوجوان ها به خاطر نداشتن یه رابطه گرم و صمیمی بین پدر و مادرشونه پس حتما باید در زمینه زوج هم مهارت داشته باشم. اینجا جاییه برای درک و شنیده شدن، و پیدا کردن راههایی که بهت کمک میکنن آرومتر، رهاتر و نزدیکتر به خودت زندگی کنی.البته بدون قضاوت و سرزنش. من اینجا نیستم که بهت بگم چی درسته یا غلط. من اینجام تا همراهت باشم، با هم نگاه کنیم به اونچه هست، و مسیرهایی پیدا کنیم که واقعاً به دردت بخوره.
ارزش های ما
ما روی اصول خود پایبندیم!
درک خود و دیگران
کمک به شناخت احساسات و رفتارها برای رشد فردی و روابط بهتر
سلامت روان
پیشگیری و درمان مشکلات روانی برای زندگی متعادلتر
بهبود عملکرد
تقویت مهارتهایی مثل تصمیمگیری و ارتباطات برای موفقیت فردی و اجتماعی
سوالات متداول
چرا شناخت دنیای درونی همسرم در رابطه اهمیت دارد؟
برای ایجاد صمیمیت و درک متقابل. با پرسیدن سؤالاتی درباره علایق، ترسها و خاطرات همسرتان (نقشه عشق)، پیوند عاطفی شما عمیقتر میشود.
اگر مدام با هم بحث داریم، نشانه شکست رابطه است؟
خیر، تعارض بخشی طبیعی از هر رابطه است. گاتمن میگوید زوجهای موفق نه بدون دعوا هستند، بلکه شیوهی مدیریت تعارض را بلدند. استفاده از جملات غیر سرزنشگر، پذیرش دیدگاه طرف مقابل و آرامسازی هیجانات، از راهکارهایی است که میتواند دعوا را به فرصتی برای رشد تبدیل کند، نه تهدیدی برای رابطه.
چرا همسرم در زمان ناراحتی سکوت میکند یا عقب میکشد؟
این رفتار که گاتمن آن را “سنگاندازی” (stonewalling) مینامد، معمولاً ناشی از غرق شدن در فشار هیجانی است. فرد بهجای مقابله، خود را کنار میکشد. در چنین موقعیتهایی باید بهجای فشار بیشتر، فضای امن و آرامش فراهم کرد. با نشان دادن همدلی، گفتن جملههایی مثل “میفهمم الان سخته، ولی کنارت هستم” میتوان راه گفتوگو را باز کرد.
چگونه میتوانیم رابطهای عمیقتر و معنادارتر بسازیم؟
بر اساس اصل هفتم گاتمن، زوجهایی که برای رابطهشان معنای مشترک خلق میکنند، پایدارتر هستند. این معنا از طریق گفتوگو درباره اهداف، ارزشها، و مناسک روزمره شکل میگیرد؛ مثلاً داشتن برنامه هفتگی دونفره، جشن گرفتن موفقیتهای کوچک یا گفتوگوی شبانه قبل از خواب. این رفتارها باعث میشود رابطه فقط یک همکاری روزمره نباشد، بلکه تجربهای عمیق و مشترک باشد.
مشاوره زوج درمانی بر اساس مدل گاتمن
- زوجها باید از دنیای عاطفی، آرزوها، نگرانیها، علایق و گذشته یکدیگر آگاه باشند.
- تمرین: «نقشه عشق» (Love Maps): سؤالاتی برای شناخت بهتر یکدیگر (مثلاً: بهترین خاطره دوران کودکی همسرتان چیست؟)
- ابراز قدردانی، احترام و تحسین، مهمترین محافظ رابطه است.
- تمرین: هر روز سه ویژگی مثبت همسر را به زبان آوردن.
- در زمانهای استرس یا اختلاف، زوجهای موفق به هم نزدیک میشوند.
- تمرین: پاسخ مثبت به “درخواستهای توجه” (bids for connection)، حتی در کارهای کوچک.
- بهجای کنترل، پذیرش دیدگاه طرف مقابل و انعطافپذیری.
- مردانی که در برابر نظر شریکشان گشادهرو هستند، روابط موفقتری دارند.
- گاتمن بین دو نوع تعارض تفاوت قائل میشود:
- قابلحل
- پایدار (مزمن) که نیاز به مدیریت دارند، نه لزوماً حل شدن.
- مهارتها: آرامسازی، گوشدادن بدون دفاع، استفاده از جملات «من»، توافقهای موقت
- مشکلات ریشهدار معمولا ریشه در ارزشها یا رؤیاهای شخصی دارند.
- راهحل گاتمن: دیالوگ همدلانه درباره رؤیاهای پنهان هر طرف
- ایجاد فرهنگی مشترک در زندگی (مناسک، اهداف، ارزشهای خانوادگی)
- گفتگو درباره اینکه زندگی مشترک چه معنایی برای شما دارد.
چهار سوار آخرالزمان گاتمن (هشدارهای جدی برای تخریب رابطه):
- انتقاد شدید (Criticism)
- تحقیر (Contempt) — خطرناکترین مورد!
- دفاعی شدن (Defensiveness)
- قطع ارتباط یا کنارهگیری (Stonewalling)
- شکایت محترمانه
- بیان نیازها
- گوشدادن فعال
- تنظیم هیجانات میباشد
1 دیدگاه
عالی بود